در سازه‌ای عظیم در حومه شهر نورویچ انگلستان، انقلابی در صنعت کشاورزی در حال وقوع است. در حالی که زمین‌های کشاورزی اطراف در سکوت زمستانی فرو رفته‌اند، در سیستم نوین «مزارع عمودی» هزاران گیاه در طبقات متعدد زیر نور ال‌ای‌دی در حال رشد هستند.
بر اساس گزارش اسکای نیوز، این مزرعه عمودی که «مزرعه دو» نامیده می‌شود، بزرگ‌ترین نمونه در نوع خود در اروپاست و با بهره‌گیری از فناوری پیشرفته، وعده تحول در تولید مواد غذایی را می‌دهد.
در این مزرعه، فصل‌ها و شرایط جوی معنایی ندارند و تولید در تمام طول سال ادامه دارد.
مزرعه دو، که در چند مایلی شهر نورویچ در میان بهترین زمین‌های کشاورزی انگلستان قرار دارد، دومین واحد از مجموعه مزارع عمودی فیشر است که از سوی تریستان فیشر، کارآفرین فعال در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، تاسیس شده است.
مزرعه اول این مجموعه در استافوردشایر واقع شده است.
این شیوه نوین کشاورزی با دستاوردها و چالش‌های متعددی مواجه بوده است.
تاریخچه یک رویای قدیمی
ایده کشاورزی عمودی به بیش از یک قرن پیش باز می‌گردد. گیلبرت الیس بیلی، زمین‌شناس آمریکایی، در سال ۱۹۱۵ نظریه پرورش گیاهان به روش هیدروپونیک در محیط‌های کنترل شده را مطرح کرد.
اگرچه اجرای عملی این ایده از دهه ۱۹۵۰ آغاز شد، امروزه نمونه‌های موفق آن را می‌توان در گلخانه‌های مدرن اروپای شمالی و آمریکا مشاهده کرد؛ جایی که سبزیجات در محیط‌های کنترل شده و با ترکیبی از نور طبیعی و مصنوعی پرورش می‌یابند.
در این روش، گیاهان به جای خاک در بستری معدنی پرورش می‌یابند و عملکرد تولید به‌طور چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند.
تکنولوژی، کلید موفقیت
آنچه امروز کشاورزی عمودی را به یک گزینه عملی تبدیل کرده، پیشرفت در تکنولوژی ال‌ای‌دی است.
نسل جدید لامپ‌های ال‌ای‌دی برخلاف لامپ‌های رشته‌ای قدیمی، هم خنک‌تر هستند و هم انرژی کمتری مصرف می‌کنند.
به گفته تریستان فیشر، کارآفرین و مدیر این مجموعه، هزینه تامین روشنایی در مزرعه جدید با وجود هفت و نیم برابر بزرگ‌تر بودن، نسبت به مزرعه اول که در سال ۲۰۱۸ با هزینه ۲/۵ میلیون پوند راه‌اندازی شد، نصف شده و مصرف برق نیز ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش یافته است.
مزایای منحصر به‌فرد
مزرعه عمودی فیشر مزایای قابل توجهی نسبت به کشاورزی سنتی دارد.
موقعیت جغرافیایی در این نوع کشاورزی اهمیت چندانی ندارد و کشاورزان می‌توانند این مزارع را در نزدیکی شهرها و مراکز مصرف احداث کنند.
برخلاف کشاورزی سنتی، تولید در مزارع عمودی در تمام طول سال و مستقل از شرایط آب و هوایی ادامه دارد.
این مزارع با کاهش چشم‌گیر فاصله حمل و نقل، علاوه بر کاهش ردپای کربن، به تازگی بیشتر محصولات کمک می‌کنند.
محصولات این مزرعه که با محصولات وارداتی از مدیترانه و شمال آفریقا رقابت می‌کند، با قیمتی مناسب‌تر و کیفیتی بالاتر به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
چالش‌ها و چشم‌انداز آینده
با وجود مزایای فراوان، کشاورزی عمودی با چالش‌هایی نیز روبه‌روست. مهم‌ترین چالش در بریتانیا، هزینه بالای انرژی است که هزینه آن از سایر کشورهای توسعه‌یافته بیشتر است.
با این حال، فیشر معتقد است روند نزولی قیمت انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری ال‌ای‌دی می‌تواند این چالش را برطرف کند.
او قصد دارد پس از اثبات موفقیت این مدل در بریتانیا، واحدهای بزرگ‌تری در کشورهایی با هزینه برق کم‌تر احداث کند.
فیشر به کشت ریحان و پیازچه اکتفا نخواهد کرد، بلکه چشم‌انداز بزرگ‌تری دارد و می‌خواهد محصولات پیچیده‌تری مانند توت‌فرنگی، گندم و حتی برنج را در مزارع عمودی پرورش دهد.
او اعتقاد دارد تنها در این صورت است که کشاورزی عمودی می‌تواند تاثیری واقعی بر تامین غذای جهان داشته باشد.
تاثیر بلندمدت
نمودارهای بلندمدت نشان می‌دهند بهره‌وری کشاورزی که در نیمه دوم قرن بیستم به دلیل استفاده از کودهای مصنوعی و فناوری‌های جدید افزایش چشم‌گیری داشت، در اواخر قرن روند نزولی پیدا کرد.
کشاورزی عمودی می‌تواند این معادله را تغییر دهد و بار دیگر بهره‌وری را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد.
مزرعه عمودی فیشر در حال حاضر با محصولات وارداتی از مدیترانه و شمال آفریقا در حال رقابت است.
دو عامل اصلی می‌تواند آینده این نوع کشاورزی را روشن‌تر کند.
از یک سو، هزینه‌های تولید در مزارع عمودی به دلیل پیشرفت فناوری و کاهش قیمت انرژی‌های تجدیدپذیر، روز به روز کم‌تر می‌شود و از سوی دیگر، کشاورزی سنتی با چالش‌های فزاینده‌ای مانند افزایش قیمت کود، رشد نرخ اجاره زمین و محدودیت منابع آبی روبه‌روست.
این روند دوگانه می‌تواند مزارع عمودی را به گزینه‌ای اقتصادی‌تر برای تامین مواد غذایی در آینده تبدیل کند.