تصور کنید هر روز صبح، در حالی که مسواک خود را به دست می‌گیرید یا زیر دوش می‌روید، با صدها نوع ویروس مختلف روبرو می‌شوید. شاید این موضوع کمی عجیب به نظر برسد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این وسایل بهداشتی روزمره، میزبان جمعیت متنوعی از ویروس‌ها هستند.
آیا این کشف باید ما را نگران کند یا ممکن است پنجره‌ای جدید به سوی مبارزه با بیماری‌ها باشد؟
بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، مطالعه‌ای که به تازگی از سوی محققان دانشگاه نورث‌وسترن انجام شده، نشان می‌دهد که سر دوش و مسواک ما، میزبان جمعیت متنوعی از ویروس‌ها هستند. این ویروس‌ها که باکتریوفاژ یا به اختصار فاژ نامیده می‌شوند، ارتباط پیچیده‌ای با باکتری‌ها دارند که می‌تواند پیامدهای مهمی برای سلامت ما داشته‌باشد.
نتایج این تحقیق که در مجله فرانتییرز این مایکروبایوم منتشر شده نشان می‌دهد این ویروس‌ها از نوعی نیستند که باعث سرماخوردگی یا آنفولانزا (یا حتی بیماری‌های بدتر) شوند. آن‌ها در واقع دشمنان طبیعی باکتری‌ها هستند. هر فاژ کوچک، که ظاهری شبیه سه‌پایه دارد، در طول زمان تکامل یافته تا بتواند یک نوع خاص از باکتری را شکار کرده، به آن حمله کند و آن را از بین ببرد.
دکتر اریکا هارتمن، دانشیار دانشکده مهندسی مک کورمیک و رهبر این مطالعه، به سی‌ان‌ان گفت: «تعداد ویروس‌هایی که ما پیدا کردیم حیرت‌انگیز است. ما نه تنها ویروس‌های زیادی را کشف کردیم که اطلاعات کمی درباره‌شان داریم، بلکه بسیاری از آن‌ها را برای اولین بار مشاهده کردیم.»
محققان با بررسی نمونه‌های بیوفیلم (تجمع میکروارگانیسم‌های متصل به یک سطح) از ۳۴ مسواک و ۹۲ سر دوش، توانستند ۶۱۴ نوع ویروس مختلف را شناسایی کنند.
این تعداد قابل توجه نشان‌دهنده تنوع زیستی گسترده‌ای است که در محیط‌های خانگی معمولی وجود دارد. جالب توجه است که هر نمونه حاوی ترکیب منحصر به فردی از میکروب‌ها بود، که نشان می‌دهد تعداد واقعی ویروس‌های موجود ممکن است حتی بیشتر از این باشد.
مبارزه با مقاومت آنتی‌بیوتیکی
یکی از جنبه‌های مهم این کشف، پتانسیل استفاده از باکتریوفاژها در مبارزه با مقاومت آنتی‌بیوتیکی است. در حال حاضر، مقاومت آنتی‌بیوتیکی یکی از بزرگترین تهدیدهای بهداشت عمومی جهانی محسوب می‌شود.
تنها در آمریکا، هر سال بیش از ۲/۸ میلیون مورد عفونت مقاوم به داروهای ضد میکروبی گزارش می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی این مسئله را یکی از بزرگترین تهدیدهای سلامت عمومی در سطح جهان می‌داند. این مشکل می‌تواند درمان‌های پزشکی معمول مانند جراحی، سزارین و شیمی درمانی را بسیار خطرناک‌تر کند.
باکتریوفاژها می‌توانند با آلوده کردن و تکثیر در داخل باکتری‌های میزبان، پاتوژن‌ها یا همان عوامل بیماری‌زای مقاوم به آنتی‌بیوتیک را از بین ببرند. این امر می‌تواند منجر به توسعه داروهای جدیدی شود که به جای از بین بردن کل میکروبیوم بدن، تنها بر روی پاتوژن‌های خاص تاثیر می‌گذارند.
منشا میکروب‌ها
بسیاری از میکروب‌های موجود روی سر دوش از منابع آب سرچشمه می‌گیرند، در حالی که میکروب‌های روی مسواک از مخلوطی از دهان انسان و محیط اطراف ناشی می‌شوند.
هارتمن این فرضیه را مطرح کرد که باکتری‌های دهان می‌توانند همراه با ویروس‌های همزیست خود به مسواک منتقل شوند. این انتقال می‌تواند منجر به ادامه تکامل این ویروس‌ها در محیط جدید مسواک شود.
تغییر نگرش نسبت به میکروب‌ها
دکتر هارتمن با تاکید بر اهمیت تغییر نگرش ما نسبت به میکروب‌ها گفت: «میکروب‌ها همیشه و همه جا هستند. بدون میکروب‌های همزیست، ما قادر به هضم غذا یا مقابله با عفونت‌ها نخواهیم‌بود.» او معتقد است که ما باید با حس شگفتی و کنجکاوی به دنیای میکروبی نزدیک شویم، زیرا این موجودات می‌توانند فواید زیادی داشته‌باشند و پتانسیل عظیمی برای بیوتکنولوژی دارند.
دنیای میکروسکوپی اطراف ما، با وجود نامرئی بودن، نقشی حیاتی در سلامت و بقای ما ایفا می‌کند.
با ادامه تحقیقات در این زمینه، ممکن است شاهد توسعه رویکردهای درمانی و بهداشتی جدیدی باشیم که با اکوسیستم طبیعی بدن ما سازگارتر باشند.