رسانه‌های ایران در آستانه نخستین روز مهرماه گزارش دادند که طبق آخرین آمار آموزش و پرورش، هنوز ۷۹۰ هزار دانش‌آموز در مدارس ثبت‌نام نکرده‌اند. بر اساس این آمار، تاکنون ۸۹۰ هزار دانش‌آموز کتاب درسی سفارش نداده‌اند و از این میان تنها ۱۰۰ هزار نفر در مدارس ثبت نام کردهاند.
سال تحصیلی جدید از روز اول مهرماه برای حدود ۱۶ میلیون دانش‌آموز کشور آغاز شد.
از میان این این دانش‌آموزان، حدود ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در دوره ابتدایی، حدود سه میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در دوره متوسطه اول و حدود دو میلیون و ۹۰۰ هزار نفر در دوره متوسطه دوم حضور دارند.
دانش‌آموزان پایه اول دبستان امسال یک و نیم میلیون نفر هستند و دو و نیم میلیون نفر نیز در ۱۸ هزار مدرسه غیردولتی تحصیل می‌کنند.
امسال ۱۵۴ میلیون جلد کتاب درسی برای دانش‌آموزان چاپ شده و به گفته محمد علوی‌تبار، معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، ۸۹۰ هزار دانش‌آموز هنوز کتاب‌‌های درسی خود را سفارش نداده‌اند.
از این تعداد، ۱۰۰ هزار نفر در مدارس ثبت‌نام کرده اما کتاب درسی خود را سفارش نداده‌اند. ۷۹۰ هزار نفر نیز در مدارس ثبت‌نام نکرده‌اند.
محمد مولوی، نایب رییس کمیسیون آموزش مجلس، روز چهارم مرداد امسال گفت: «۹۱۱ هزار دانش‌آموز در کشور از تحصیل بازمانده‌اند که ۴۰۰ هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل مربوط به مقطع ابتدایی است.»
مولوی همان زمان خبر داد که ۲۷۹ هزار دانش‌آموز در کشور به دلیل مشکلات مالی ترک تحصیل کردهاند.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، روز ۳۱ شهریور امسال در گزارشی از ممانعت برخی مدارس دولتی عادی برای ثبت‌نام از دانش‌آموزان خبر داد و نوشت که این وضعیت باعث سردرگمی و بلاتکلیفی خانواده‌ها شده است.
تسنیم از «نمرات ضعیف» و «نداشتن جا»، به عنوان برخی دلایل ثبت‌نام نشدن این دانش‌آموزان در مدارس نام برد.
مسعود پزشکیان نیز روز یکشنبه در مراسم آغاز سال تحصیلی در یک مدرسه دخترانه در تهران از دانش‌آموزان خواست دلسوز مردم باشند.
رییس چهاردهمین دولت جمهوری اسلامی در این مزاسم گفت: «مشکل ما در کشور دعوای بی‌خود است و سر این دعواها همدیگر را بیرون می‌کنیم و نتیجه این می‌شود که قدرت ما کم می‌شود و نمی‌توانیم مشکل مردم را حل کنیم.»
پیش از این در شهریور امسال، روزنامه هممیهن در گزارشی با اشاره به کیفیت پایین آموزش، معدلهای پایین، ناتوانی در خواندن و نوشتن و کارگری دانش‌آموزان در ایران نوشت سیستان‌وبلوچستان شرایط بحرانی‌تری دارد و از هر ۲۰ دانش‌آموز پایه ششم و هفتم حداقل چهار تا پنج نفر به هیچ عنوان سواد خواندن و نوشتن ندارند.
محسن زارعی، رییس مرکز سنجش و ارزیابی کیفیت آموزش و پرورش هم در آخرین روزهای مرداد امسال اعلام کرد که در امتحانات نهایی سال گذشته میانگین معدل دانش‌آموزان در سه رشته علوم انسانی، تجربی و ریاضی فیزیک ۱۰.۸۹ بود.
او افزود این میانگین در رشته ریاضی فیزیک ۱۱.۸۲ و در رشته علوم انسانی ۹.۱۳ است.
بیشتر بخوانید: معضل بی‌سوادی در ایران هم‌زمان با اخراج اساتید و معلمان و جایگزینی آنها با مداح و آخوند
کودکان بی‌آینده
روزنامه شرق در شماره روز اول مهرماه خود با اشاره به افزایش آمار کودکان محروم از تحصیل نوشت: «از کودکان ایرانی که به دلیل شهریه مدارس دولتی و هزینه و آموزش محروم از تحصیل شدند تا کودکان مهاجر و افغانستانی که علاوه بر محدودیت‌های سال قبل، امسال رسما آموزش و پرورش از ثبت‌نام آنها سر باز زده است.»
این گزارش به نقل از مدیران مدارس و مراکز مردم‌نهاد نوشت که آموزش و پرورش تا اواخر شهریور به مدارس ابلاغ کرده بود تا اطلاع ثانوی مدارس حق ثبت‌نام کودکان افغانستانی را ندارند.
بر پایه این گزارش، پس از آن هم در بیستم شهریور، یعنی در زمانی که گنجایش مدارس برای ثبت‌نام تمام شده، بخشنامه‌ای منتشر شد که موانع بیشتری را برای این دانش‌آموزان ذکر کرد.
آرش نصر‌اصفهانی، پژوهشگر مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با «شرق» با اشاره به اینکه بر اساس قانون حمایت از اطفال و نوجوان‌ها، منع کودکان از تحصیل جرم محسوب می‌شود، گفت: «حتی برای کودکانی که مدارک اقامتی ندارند، وزارت کشور مکلف شده آنها را به نهادهای آموزشی یا ارائه خدمات معرفی کند تا در هر حال از خدمات آموزشی محروم نشوند.»
به گفته نصر‌اصفهانی، در کل کشور بیش از ۱۷ میلیون دانش‌آموز وجود دارد که ۶۰۰ هزار نفر از آنها دانش‌آموزان افغانستانی هستند.
آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که تعداد افراد بازمانده از تحصیل با رشدی ۲۶ درصدی از بیش از ۷۷۷ هزار نفر در سال تحصیلیِ ۱۳۹۵-۱۳۹۴ به مرز ۹۳۰ هزار نفر در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ رسید.
بیش از ۵۵۶ هزار نفر از بازماندگان از تحصیل در مقطع متوسطه دوم یعنی در رده سنی ۱۵ تا ۱۷ سال قرار دارند.
بیش از ۱۹۷ هزار نفر در مقطع متوسطه اول یعنی بین ۱۲ تا ۱۴ سال دارند و بیش از ۱۷۵ هزار نفر نیز در رده سنی ۶ تا ۱۱ سال مدرسه را ترک کردهاند.
کمبود معلم
خبرگزاری تسنیم در گزارش روز ۳۱ شهريور خود با بیان اینکه در سال تحصیلی جدید ۱۷۶ هزار کمبود معلم در مدارس کشور وجود دارد، نوشت که ۹۳ هزار نفر از طریق آزمون استخدامی، فارغ‌التحصیلان دانشگاه فرهنگیان و معلمان خرید خدمات تأمین شده و به گفته مسئولان وزارت آموزش و پرورش، باقی‌مانده این کمبود از طریق اضافه‌تدریس معلمان شاغل و تدریس معلمان بازنشسته جبران خواهد شد.
به نوشته تسنیم، با احتساب ۷۴ هزار معلم جدید و ۲۶ هزار معلم خرید خدمات، ۹۳ هزار معلم امسال به مدارس اضافه می‌شوند.
بر پایه این گزارش، امسال ۷۴ هزار معلم بازنشسته شدند که ۲۶ هزار نفر متقاضی ادامه خدمت شده و مهرماه در مدارس تدریس خواهند داشت.
رمضان رحیمی، عضو کمیسیون آموزش مجلس، روز ۱۳ شهریور امسال با استناد به بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد که آموزش و پرورش در سال تحصیلی جدید با کمبود ۱۷۶ هزار معلم روبه‌رو خواهد بود.
بابک نگاهداری، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس هم در تیرماه امسال با ذکر این آمار اعلام کرد کرد که حدود ۷۲ هزار معلم تا مهر ۱۴۰۳ بازنشسته خواهند شد.