رویترز به نقل از منابع امنیتی و دولتی خبر داد که مصر، بزرگ‌ترین مناقصه گندم را برگزار کرده است. عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهوری مصر به‌دلیل نگرانی‌ها از امنیت غذایی در پی بحران‌های خاورمیانه و جنگ اوکراین، دستور خرید گندم به اندازه حدود ۲۰ برابر بیش از اندازه معمول را صادر کرد.

مصر، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان گندم در جهان، به منظور تولید نان یارانه‌ای برای ده‌ها میلیون مصری، به واردات گندم وابسته است.

مصطفی مدبولی، نخست‌وزیر مصر، روز پنج‌شنبه هشت شهریور گفت که ذخایر استراتژیک گندم این کشور اکنون برای مصرف بیش از شش ماه کافی است، اما قاهره می‌تواند در صورت پایین بودن قیمت‌ها، از بازارهای جهانی برای خرید مقادیر بیشتر گندم استفاده کند.

دولت‌های مختلف مصر، قیمت گندم را برای دهه‌ها ثابت نگه داشته‌اند تا از نارضایتی عمومی جلوگیری کنند، اما در ماه ژوئن دولت سیسی قیمت آن را ۳۰۰ درصد افزایش داد.

هدف از مناقصه‌ای که در اوایل ماه آگوست (اواسط مرداد) برگزار شد، خرید ۳/۸ میلیون تُن گندم بود، اما تنها هفت از این مقدار تامین شد.

تا پیش از این، اطلاعاتی درباره نقش سیسی در این مناقصه منتشر نشده بود.

مصر در سال‌های اخیر متحمل شوک‌های مالی متعددی شده است. از جمله آن‌ها حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ میلادی است.

این حمله، زنجیره‌های تامین مواد غذایی را مختل کرد و باعث افزایش جهانی قیمت گندم به بیش از ۵۰۰ دلار در هر تن شد.

قیمت گندم امروز به دلیل عرضه بالای جهانی، به کم‌ترین میزان خود طی چهار سال اخیر یعنی حدود ۲۰۰ دلار در هر تن رسیده است.

منابع امنیتی و دولتی به رویترز گفتند به همین دلیل، سیسی و اعضای دولتش از جمله مصطفی مدبولی، نخست‌وزیر و شریف فاروق، وزیر تامین اجتماعی و تجارت داخلی این کشور، در تلاش‌اند تاگندم را با قیمت ارزان‌تری خریداری کنند.

به گفته آن‌ها، دخالت شخصی سیسی در این مساله اتفاقی غیرمعمول است، زیرا تصمیم‌گیری درباره مناقصه‌ها معمولا از سوی وزارت تامین اجتماعی انجام می‌شود.

اندازه مناقصه نیز غیرمعمول بود.

مصر درخواست ۳/۸ میلیون تن گندم به ارزش حدود ۸۵۰ میلیون دلار را کرده، در حالی که اندازه مناقصات معمولی حدود ۲۰۰ هزار تن است و این مقدار، بیش از نیمی از واردات سالانه گندم مصر را تشکیل می‌دهد.

منابع رویترز گفتند که سیسی این تصمیم را پس از دریافت گزارش سه‌ماهه معمول از سرویس‌های اطلاعاتی خود در ماه ژوئیه اتخاذ کرد.

این گزارش خطرات افزایش تنش‌ها در خاورمیانه و کشورهای صادرکننده گندم مانند روسیه و اوکراین را برجسته کرده بود.

هم‌زمان با اعلام این مناقصه از سوی مصر، نیروهای اوکراینی وارد خاک روسیه در منطقه کورسک شدند که نشان دهنده خطرات فزاینده برای عرضه گندم از سوی برخی از بزرگترین صادرکنندگان جهان است.

روسیه بزرگ‌ترین تامین‌کننده گندم مصر است و اوکراین نیز تامین‌کننده مهمی به شمار می‌رود.

نایب رییس سازمان دولتی تامین کالاهای مصر به رویترز گفت که این مناقصه، تلاش برای بهره‌برداری از قیمت‌های پایین و خرید هر چه بیشتر گندم بود.

سیسی از زمان به قدرت رسیدن در یک دهه پیش، در تلاش است تا یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های اقتصادی کشورش را پشت سر بگذارد.

این کشور شمال آفریقا در دو سال گذشته با کمبود شدید ارز خارجی، افزایش بدهی، تورم بی‌سابقه و قطع برق و خاموشی‌های مکرر روبه‌رو بوده که منجر به افزایش نارضایتی میان مصری‌ها شده است.

مصر در اوایل سال جاری میلادی مجبور شد برای کاهش مشکلات مالی خود، به حمایت کشورهای خلیج فارس و همچنین بسته مالی هشت میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول تکیه کند.

با این حال، مناقصه گندم بسیار جاه‌طلبانه بود. زیرا مصر تنها هفت درصد از حجم موردنظرش را خریداری کرد.

از آن‌جایی که مصر خواستار تاخیر طولانی ۹ ماهه در پرداخت بود، فروشندگان قیمت‌های بالاتری برای گندم تعیین کردند.

تاجران به رویترز گفتند سازمان کل تامین کالاها (GASC) مذاکرات مستقیمی را با تامین‌کنندگانی مانند روسیه آغاز کرده است تا ببیند که آیا می‌تواند به قیمت‌ها و شرایط بهتری، خارج از مناقصات سنتی به دست آورد یا خیر.

یک تاجر غلات مقیم قاهره به نام هشام سلیمان به رویترز گفت: «مصر در حال حاضر از تمامی روش‌ها برای تامین گندم با قیمت‌های ارزان‌تر استفاده می‌کند؛ از طریق مناقصه، قراردادهای مستقیم یا افزودن منابع وارداتی جدید.»

او افزود با این حال، این مناقصه خاص، میزان گندمی مورد نیاز مصر را نشان داد و صادرکنندگان هم از آن، همان‌طور که در قیمت‌ها دیدیم، بهره‌برداری کردند.