وزارت امور خارجه آمریکا، روز جمعه ۲۲ تیر، شرکت تحقیقاتی حکیمان شرق را به‌دلیل مشارکت در تحقیق و توسعه تسلیحات شیمیایی جمهوری اسلامی تحریم می‌کند. در سال‌های اخیر گزارش‌های متعددی از ساخت و توسعه سلاح‌های شیمیایی و استفاده از آنها از سوی جمهوری اسلامی منتشر شده است.

براساس بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا، این تحریم‌ها بر اساس فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲اعمال می شود که اشاعه‌کنندگان سلاح‌های کشتار جمعی و حامیان آنها را هدف قرار می‌دهد.

در این بیانیه گفته شده است که ایالات متحده این شرکت را برای مشارکت یا تلاش برای شرکت در فعالیت‌ها یا معاملاتی که به‌طور مادی به تکثیر سلاح‌های کشتار جمعی از سوی جمهوری اسلامی کمک می‌کند، در فهرست تحریم‌ها قرار می‌دهد.

به گفته وزارت امور خارجه، این اقدام در پی درخواست‌های مکرر ایالات متحده از جمهوری اسلامی برای پایبندی به کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی (CWC) از جمله در نشست این هفته شورای اجرایی سازمان منع سلاح‌های شیمیایی صورت می‌گیرد.

آبرام پیلی، معاون نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با اشاره به اقدام ایالات‌متحده در تحریم شرکت حکیمان شرق به دلیل فعالیت این شرکت در تحقیق و توسعه سلاح‌های شیمیایی گفت: «جمهوری اسلامی در ردیف نگرانی‌های موجود در ارتباط با سلاح‌های شیمیایی قرار دارد و به وظایف خود تحت کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی عمل نمی‌کند.»

پیلی تاکید کرد آمریکا از همه ابزارهای موجود برای مقابله با تلاش‌های جمهوری اسلامی برای گسترش برنامه سلاح‌های شیمیایی خود استفاده خواهد کرد.

آمریکا از سال ۲۰۱۸ جمهوری اسلامی را به‌دلیل اعلام نکردن کامل فعالیت‌ها و تاسیسات مرتبط با تسلیحات شیمیایی، به پایبند نبودن به کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی متهم کرده است. واشینگتن در سال ۲۰۲۴تهران را به نقض این کنوانسیون متهم کرد.

در سال‌های اخیر گزارش‌های متعددی درباره برنامه‌های جمهوری اسلامی برای ساخت و توسعه تسلیحات شیمیایی و استفاده از آنها از جمله در سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز مردم ایران منتشر شده است.

در دهم ژانویه ۲۰۲۱ مایک پمپئو وزیر امور خارجه وقت آمریکا، در پستی در شبکه ایکس که در آن زمان توییتر نام داشت، از خروج گزارش محرمانه ناظر بر نقض کنوانسیون منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی از طبقه‌بندی محرمانه خبر داد.

در این گزارش که وزارت امور خارجه آمریکا در ژوئن سال ۲۰۲۰ تهیه کرده، به موارد متعددی از اقدامات جمهوری اسلامی برای ساخت و توسعه تسلیحات شیمیایی، استفاده از آنها و نقض کنوانسیون منع تسلیحات شیمیایی اشاره شده بود. این کنوانسیون تولید، انبار و استفاده از جنگ‌افزارهای شیمیایی را منع می‌کند.

در جریان سرکوب اعتراضات سراسری مردم ایران علیه جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۱ گزارش‌هایی درباره استفاده نیروهای سرکوبگر از سلاح‌های شیمیایی از جمله در شهر جوانرود منتشر شد؛ هرچند براساس تحقیقاتی که بعدا صورت گرفت به نظر می‌رسد در این شهر از موادی استفاده شده بود که طبق تعریف‌های جهانی در رده سلاح‌های شیمیایی که به‌طور مستقیم باعث آسیب حیاتی می‌شوند، قرار نمی‌گرفتند.

وب‌سایت خبری بریتانیایی تورتس مدیا نیز، روز سه‌شنبه هشتم خرداد، به نقل از گزارش‌های افشا شده از دانشگاه‌های ایران و اظهارات مقام‌های دولتی آمریکا و اسرائیل گزارش داد در حالی که جهان بر برنامه هسته‌ای ایران تمرکز کرده، جمهوری اسلامی در حال توسعه سلاح‌های شیمیایی است.

طبق این گزارش، جمهوری اسلامی در حال توسعه تولید فنتالین و سایر مواد شیمیایی است که به سیستم عصبی مرکزی آسیب می‌زند، و قصد دارد از این مواد در سرکوب اعتراضات غیرنظامیان استفاده کند.

نیکول شمپین، سفیر آمریکا در سازمان منع سلاح‌های شیمیایی در لاهه، به تورتس مدیا گفت جمهوری اسلامی یک برنامه سلاح‌های شیمیایی دارد که شامل به‌کارگیری عوامل شیمیایی ناتوان‌کننده برای استفاده در موقعیت‌های تهاجمی است.

تورتس مدیا، با اشاره به مسمومیت‌های گسترده و سراسری در مدارس دخترانه ایران در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ نوشته است که این رویداد می‌تواند نشانه‌ای از استفاده جمهوری اسلامی از سلاح‌های شیمیایی یا سلاح‌های شیمیایی مبتنی بر دارو (PBAs) علیه شهروندان ایرانی باشد که بر شدت اعتراض آنها، از جمله در نفی حجاب اجباری افزوده شده است.

تورتس مدیا در ادامه گزارش خود افزوده است که مانع چندانی بر سر راه جمهوری اسلامی برای گسترش سلاح‌های شیمیایی وجود ندارد.

وزارت امور خارجه آمریکا در بیانیه خود تاکید کرده است که به مقابله با هرگونه تلاش حکومت ایران برای توسعه سلاح‌های شیمیایی، از جمله تلاش‌هایی که ممکن است از سوی گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی برای حمایت از برنامه بی‌ثبات‌کننده تهران برای تحریک و طولانی‌کردن درگیری‌ها در سراسر جهان صورت گیرد، ادامه خواهد داد.